Bruksizm Nedir?
Bruksizm (diş sıkma) , bireyin dişlerini sıktığı, gıcırdattığı veya birbirine bastırdığı olağan dışı aktivite durumudur. Bruksizmi olan bireyler uyanıkken dişleri bilinçsizce sıkabilir veya uyku sırasında dişlerini sıkabilir veya gıcırdatabilir.
Uyanıklık durumunda ortaya çıkan bruksizm, istemsiz çene kası kasılması olup, diş sıkma ön plandadır; dişleri birbirine sürtme ve/veya diş gıcırdatma daha seyrektir . Genellikle gerginlik ve anksiyete durumlarında meydana gelir ve toplumun yaklaşık %20'sinde görülür
Uyku bozuklukları başlığında ele alınmakla beraber, bruksizmi olanların, genelde uykularından yakınmaları yoktur .
Erişkin nüfusun yaklaşık %5-10’unda görülür; ancak kişi farkında olmadığı için gerçek sıklığını bilmek zordur. Kadın ve erkeklerde benzer oranlardadır.
Hafif bruksizm vakaları herhangi bir tedavi gerektirmeyebilir. Bununla birlikte, bazı bireylerde bruksizm, çene bozukluklarına, baş ağrılarına, hasarlı dişlere ve diğer sorunlara yol açacak kadar sık ve şiddetli olabilir.
Bireyin uyku bruksizmi (diş gıcırdatması) olduğunu fark etmesi çeşitli komplikasyonlar gelişene kadar kolay olmayacağı için belirtileri bilmek ve düzenli diş bakımını sürdürmek, bireyin ağız ve diş sağlığı için önemlidir.
Belirtiler
-
Bireyin uyku partnerini uyandıracak kadar yüksek sesle dişleri gıcırdatma
-
Dişte hassasiyet, çatlamış, düzleşmiş, gevşemiş veya yontulmuş dişler
-
Çenede, boyunda veya yüzde ağrı
-
Kulakta bir sorun olmasa da kulak ağrısı gibi hissedilen ağrı
-
Şakaklarda başlayan hafif baş ağrısı
-
Yanak iç kısmında çiğnemeden kaynaklanan hasar
Bruksizm (Diş Gıcırtısı) Neden Olur?
Bruksizmde genetik, fiziksel ve psikolojik faktörlerin etkili olduğu düşünülmektedir .
Birçok vakada bruksizm (diş gıcırtısı), anksiyete, stres, öfke, hayal kırıklığı veya gerginlik gibi duygulardan kaynaklanıyor olabilir.
Çeşitli faktörler, bireyde bruksizm (diş gıcırtısı) gelişmesi riskini artırır. Bu faktörler arasında öncelikle stres gelir. Artan anksiyete veya stres dişlerin gıcırdatılmasına neden olabilir.
Anksiyete bozukluğu, depresyon , şizofreni gibi ruhsal hastalıkların seyrinde görülebildiği gibi , bazı psikiyatrik ilaçlarla tedavi sürecinde ve alkol , uyarıcı madde kullanımında da ortaya çıkabilir.
Bruksizm, parkinson hastalığı, demans, gastroözofageal reflü bozukluğu yani GERD, epilepsi, gece terörü, uyku apnesi gibi uyku ile ilgili bozukluklar ve dikkat eksikliği / hiperaktivite bozukluğu gibi bazı diğer tıbbi bozukluklarla da ilişkilendirilmektedir.
Agresif, rekabetçi veya hiperaktif bir kişilik tipine sahip bireylerde bruksizm riskinin yüksek olduğu gözlemlenmiştir.
Bruksizmi olan bireylerin ailelerinde de bruksizm öyküsü yüksek ihtimallidir.
Bruksizm (Diş Sıkması) Nasıl Tedavi Edilir?
Şiddetli bruksizm (diş sıkması) vakalarında uygulanan tedavi süreci daha fazla diş hasarını önlemek ve çene ağrısını veya rahatsızlığını gidermek için belirli diş yaklaşımlarını içerir. En uygun tedavi seçeneğini öğrenmek için diş hekimine başvurulmalıdır.
Stres veya anksiyete yönetimi bruksizmi hafifletmede bireye yardımcı olabilir.
Psikolojik etkenlerin önemi düşünüldüğünde diş sıkma yakınmanız varsa bir psikiyatriste bavurmanız sorunun çözümüne büyük oranda katkı sunabilir.